Delen
28 juli 2020 •
Autisme
Autisme wordt bij meisjes en vrouwen vaak niet of laat herkend, omdat zij het meestal anders uiten dan mannen.
Wat is autisme?
Hoogleraar Wouter Staal omschrijft autisme als de ‘verzamelnaam voor gedragskenmerken die duiden op een kwetsbaarheid op de volgende gebieden: sociale interactie, communicatie, flexibiliteit in denken en handelen en het filteren en integreren van informatie’.
Voor 2013 werd er in de DSM IV – het Amerikaanse handboek voor psychische stoornissen – gesproken over verschillende subtypen van autisme, zoals ‘klassiek autisme’ en het syndroom van Asperger. Sinds 2013 wordt er gesproken van 1 overkoepelende term: autismespectrumstoornis, omdat er voor de eerdere subtypen te weinig wetenschappelijke onderbouwing zou zijn.
Feiten & Cijfers
- Ruim 1 procent van de Nederlanders – ongeveer 200.000 mensen – heeft autisme.
- Ondanks velen jaren van onderzoek, is nog altijd onbekend wat autisme precies is. Er bestaat geen ‘biomarker’ – zoals een bloed- of DNA-test – waarmee autisme objectief kan worden vastgesteld, de diagnose wordt gesteld op basis van gedragskenmerken.
Genderverschillen bij autisme
De gedragskenmerken van vrouwen en mannen met autisme kunnen verschillen, waardoor een autismespectrumstoornis bij meisjes en vrouwen niet altijd wordt herkend. Op sociaal en communicatief gebied is er bij vrouwen vaak sprake van compensatiemechanismen, waardoor het observeren van gedrag soms onvoldoende inzicht biedt. “Bij vrouwen zie je dat ze het autisme kunnen camoufleren,” legt Anne Fleur Stapert, arts en onderzoeker bij Autisme Team Noord-Nederland van Jonx (TopGGz), uit. “Ze worden heel goed in iets waar ze eigenlijk heel slecht in zijn: sociaal gedrag. Door hun omgeving goed te observeren, weten ze hoe ze zich moeten gedragen. Maar dat aanpasgedrag kost ook veel energie.”
Ouders en leerkrachten, maar ook psychologen en psychiaters herkennen deze gematigde symptomen van meisjes en vrouwen minder snel. “De eerste autismebeschrijvingen van psychiater Leo Kanner en kinderarts Hans Asperger waren voornamelijk gericht op jongens,” zegt dr. Els Blijd-Hoogewys, klinisch psycholoog en senior onderzoeker bij INTER-PSY. “Maar ook de huidige diagnose-instrumenten en behandelingen voor autisme zijn gericht op mannen, want het idee – ook onder psychologen en psychiaters – is dat autisme vooral bij hen voorkomt.”
In 36% van de gevallen (47% van volwassenen, 24% van de jeugd) wordt bij mensen eerder een diagnose buiten het autismespectrum gesteld. Een eerdere diagnose buiten het autismespectrum komt bij vrouwen (50%) veel vaker voor dan bij mannen (28%). De meest genoemde eerdere diagnoses waren angst-, stemmings- of persoonlijkheidsstoornissen. Mogelijk zijn er ook vrouwen bij wie autisme nooit wordt herkend. Dit betekent dat zij niet de juiste behandeling krijgen en zich hierdoor onnodig veel extra problemen kunnen ontwikkelen.