Willem Adema: “Veel baat bij betaalbare kinderopvang”

33% van de Nederlandse ouders vindt de kinderopvang te duur en maakt er geen gebruik van, zo blijkt uit recent onderzoek dat we deden in samenwerking met onderzoeksbureau Direct Research. Tijdens de afgelopen verkiezingen was kinderopvang een belangrijk onderwerp: veel politieke partijen schreven in hun partijprogramma dat ze willen gaan voor gratis kinderopvang, in ieder geval voor een aantal dagen per week. Het is duidelijk dat ouders hier belang bij hebben, maar wat is hiervoor nodig en wat zijn de gevolgen? 

WOMEN Inc. sprak met Willem Adema, econoom bij OECD, over de positie van Nederland ten opzichte van andere landen wanneer het gaat om de toegang tot kinderopvang. Belangrijkste conclusie: “Er is in Nederland veel maatschappelijke baat bij goede en betaalbare kinderopvang, voor zowel ouders als kinderen”

Kinderopvang als onderdeel van een pakket 

Voor een gelijkwaardige arbeidsmarkt is het cruciaal dat toegankelijke kinderopvang onderdeel is van een groter pakket aan regelingen, geeft Adema aan. “In een land als Denemarken bijvoorbeeld, hebben moeders recht op betaald en heel uitgebreid verlof van bijna een jaar rondom de geboorte van een kind. Wanneer ze weer aan het werk gaan, kan het kind vaak naar de kinderopvang. Juist het feit dat er op die manier geen gat ontstaat tussen verlof en opvang maakt dat alle ouders toegang hebben tot het combineren van de zorg voor hun kind met hun werk.” In Denemarken zijn de kosten van de kinderopvang in het algemeen niet hoog en inkomensafhankelijk, wat betekent dat voor de meeste alleenstaande ouders de kinderopvang gratis is.

Adema gaat verder: “In Zweden zie je ook dezelfde positieve effecten van het uitgebreide kinderopvang plan.” Hij refereert naar een eerdere uitspraak, die hij deed in de Stentor. Daar vertelt hij: “Een uitgebreid kinderopvang plan werd in Zweden opgezet. Het aantal vrouwelijke parttimers halveerde en het aantal fulltimers nam toe.’’ 

Arbeidspositie van vrouwen

Over de invloed van toegankelijke en betaalbare kinderopvang op de arbeidspositie van vrouwen is Adema dus duidelijk: “Het werkt gendergelijkheid in de hand, omdat het zowel mannen als vrouwen in staat stelt om deel te nemen aan het arbeidsproces. Ook in Denemarken is de arbeidsparticipatie van vrouwen gestegen nadat kinderopvang gratis werd voor mensen die een inkomen hebben onder een bepaalde inkomensgrens.” 

De arbeidsparticipatie van vrouwen kan ook versterkt worden door een intensiever gebruik van formele kinderopvang. In Nederland maken ouders gemiddeld 18 uur per week gebruik van de opvang. Het gemiddelde in OECD landen is 30 uur. Adema: “De kosten van kinderopvang spelen hierbij een rol, vooral voor families met lager betaalde banen.” 

Gelijke kansen voor kinderen

“Ik vind het belangrijk dat zwakkere groepen de steun krijgen. Het is belangrijk om ongelijkheden zo klein mogelijk te houden, zeker als het gaat om de kansen op ontwikkeling van jonge kinderen. Het is een slechte zaak dat er een groep kinderen is die wanneer ze op de basisschool komen al een taalachterstand hebben op de rest. Toegankelijke kinderopvang kan hier een belangrijke omslag in betekenen” sluit Adema af.