Vrouwen van de stad: van Nieuw-West naar Noord en Zuidoost

Vrouwen zijn ondervertegenwoordigd in de kunstsector. Slechts 13% van alle collectiestukken in museumzalen is door een vrouw gemaakt. Hierdoor blijven hun verhalen onverteld en zien we in musea verhalen en beelden vanuit veelal hetzelfde perspectief. Dit constateerde ook het Amsterdam Museum: slechts 9% van hun collectie is gemaakt door vrouwen. Ook de verhalen van vrouwen in Amsterdam zijn onderbelicht in het museum. Het Amsterdam Museum wil daar graag verandering in brengen met de projecten ‘Vrouwen van’. Onze redacteur Danielle bezocht de tentoonstelling ‘Vrouwen van de stad’.

Geschreven door: Danielle Selak

Vrouwen van de stad. Amsterdam Museum

Poppen Colourful Goodies

Wanneer ik de tentoonstelling binnen kom lopen, valt mijn oog meteen op de collectie diverse poppen in verschillende kleurrijke outfits, gemaakt door Ellen Brudet. Haar uitgangspunt voor het opzetten van de poppenwinkel Colourful Goodies was: “Ieder kind hoort een pop te hebben waarin het kind zichzelf herkent”. In de tentoonstelling zijn poppen met verschillende huidskleuren en haartypes en met een beperking of huidaandoening te zien. Brudet streeft ernaar alle kinderen te laten weten dat ze prachtig zijn zoals ze zijn en dit te normaliseren. In speelgoed worden er nog vaak eenzijdige en stereotiepe beelden gebruikt, hiermee wordt een onvolledig verhaal verteld. Dit kan leiden tot misvattingen en heeft invloed op de kansen van kinderen die buiten de norm vallen. Het beïnvloedt de manier waarop ze door anderen worden gezien, maar ook hoe zij zichzelf zien. Daarom is het zo belangrijk dat kinderen zichzelf herkennen in de poppen waarmee zij spelen. Het is bijzonder om zo veel verschillende poppen bij elkaar te zien en ik vind het jammer dat ik zelf als kind niet een van de poppen van Brudet had. 

Quote: Ieder kind hoort een pop te hebben waarin het kind zichzelf herkent’ – Ellen Brudet

Poppen Ellen Brudet. Eigen afbeelding

De Kruidenmix van Nieuw-West

Aan de andere kant van de zaal is een muur vol portretten te zien die versierd zijn met kleurrijke illustraties van bloemen en planten. De portretten horen bij het project ‘De Kruidenmix van Nieuw-West’. In dit tijdschrift vertellen twaalf personen over de belangrijke rol van kruiden in hun leven en delen zij hun favoriete recept. Het project is opgezet door herbalist Leoniek Bontje. Zij ontdekte dat er veel kennis en verhalen over kruiden waren die van generatie op generatie doorgegeven zijn en vaak door de migratie van mensen uit andere landen in Amsterdam Nieuw-West zijn beland. Bij de portretten op de muur kun je luisteren naar een aantal van de verhalen van de personen uit het tijdschrift. In de zaal ernaast is een kruidenkar te zien waar de kruiden liggen uit de verhalen. Leuk detail: het tijdschrift ligt in een bak voor de portretten en mag je meenemen naar huis! 

De Kruidenmix van Nieuw-West. Eigen afbeelding

Het Museum zet zich verder in

In de zaal staat ook een beeldscherm waar fragmenten te zien zijn van de Vrouwen van Zuidoost Talks in Pakhuis de Zwijger. Hier komen ondernemende vrouwen uit het stadsdeel aan het woord. Op een bordje naast het beeldscherm is te lezen dat het Amsterdam Museum zich de komende jaren verder inzet om verhalen van vrouwen uit Amsterdam te verzamelen om zo het beeld dat mensen van de stad hebben te veranderen. Mocht je zelf iemand zijn of kennen die direct of indirect bijdraagt aan de stad Amsterdam, dan kun je je via een kaartje in het museum of via de mail (ctc@amsterdammmuseum.nl) aanmelden. Aangezien ik aan het einde van deze kleine tentoonstelling ben beland, besluit ik ook de andere tentoonstellingen in het museum te bezoeken. Die blijken ook zeker de moeite waard!

Het Amsterdam Museum zet zich de komende jaren verder in om verhalen van vrouwen uit Amsterdam te verzamelen om zo het beeld dat mensen van de stad hebben te veranderen.

De Gay Games van 1998 in Amsterdam

In de zaal naast de tentoonstelling ‘Vrouwen van de stad’ is een andere tentoonstelling uit de serie ‘Collecting the City’ te zien, namelijk over de Gay Games die in 1998 tijdens de vijfde editie plaatsvonden in Amsterdam. De Gay Games zijn een sport- en cultuur evenement die eens in de vier jaar plaatsvinden. Met meer dan 200.000 bezoekers, vormden LHBTI+ personen uit alle hoeken van de wereld destijds de meerderheid in de binnenstad van Amsterdam. Amsterdam werd hiermee op de kaart gezet als ‘gay capital of the world’. Toch zijn er weinig verhalen terug te vinden in de archieven van mensen van kleur, transgender, non-binaire en intersekse personen tijdens de Gay Games van 1998. Dit komt doordat er destijds minder zichtbaarheid was voor deze personen in de Nederlandse samenleving. De tentoonstelling probeert door middel van foto’s, archiefmateriaal en verhalen een completer beeld te geven van de Gay Games. Dit is inderdaad terug te zien: zo wordt er onder andere verteld dat het uitgangspunt van de Gay Games was dat iedereen mee kon doen, zonder kwalificatienormen. Dit is vandaag de dag nog steeds belangrijk aangezien transgender personen tegenwoordig nog vaak worden uitgesloten van deelname aan sport evenementen. Daarnaast komen er personen met verschillende nationaliteiten aan het woord, hun aanwezigheid bij de Gay Games was niet zonder risico aangezien er in hun thuisland zware gevangenisstraffen op stonden. Het is bijzonder om te lezen hoe zij de Gay Games hebben ervaren en wat het voor hen betekend heeft.   

Gay Games 1998, Amsterdam Museum

De diorama’s van Rita Maasdamme

Als ik een trap naar boven loop, kom ik in de tentoonstelling die gewijd is aan de collectie diorama’s van Rita Maasdamme (1944-2016). Haar 130 creaturen (zo noemde Maasdamme haar poppen) vertellen op een bijzondere manier de geschiedenis van de Nederlandse voormalige koloniën vanuit het perspectief van de tot slaafgemaakte mensen, marrons en inheemse bevolking. Vanaf de jaren ‘80 van de twintigste eeuw, toen zij begon met haar diorama’s, toont zij hiermee een geschiedenis die mensen in Nederland en in de voormalige koloniën nooit op school hadden geleerd. Haar diorama’s laten verschillende scene’s zien: van slavenhandel in Paramaribo tot een marrondorp en een bordeel uit Campo Alegre op Curacao. Ik was erg geïntrigeerd door deze tentoonstelling: de diorama’s brengen de historische taferelen tot leven. Ik had graag gewild dat de diorama’s ook in mijn geschiedenislessen waren opgenomen, om zo een completer beeld te krijgen van wat zich destijds heeft afgespeeld.

Diorama’s Rita Maasdamme, Amsterdam Museum

Meer ruimte voor de vrouwen van Amsterdam

Zoals het Amsterdam Museum zelf al concludeerde, is het een ‘belangrijke en pijnlijke constatering’ dat vrouwen ondervertegenwoordigd zijn in het museum. Alhoewel het goed is dat zij zich daar bewust van zijn en daarin verandering willen aanbrengen, stelt het toch teleur dat de tentoonstelling erg klein is en slechts bestaat uit een ruimte. Ik had liever gezien dat het Museum als statement een grotere tentoonstelling had gewijd aan de vrouwen van Amsterdam, om zo meer veranderingen te realiseren in de vertegenwoordiging van vrouwen in het museum. Gelukkig was er ook een diversiteit aan andere tentoonstellingen te zien, dus is het zeker de moeite waard om deze tentoonstelling(en) te bezoeken!