Waarom de staking in het onderwijs ook een vrouwenzaak is

Geschreven door: Iris Brandts

Vandaag kondigden de onderwijsvakbonden aan komende 15 maart massaal te gaan staken. Zowel in het basis- en middelbaar onderwijs als het hoger onderwijs doen leraren een dag de boeken dicht en laten het klaslokaal op slot. De insteek van de staking is een verhoging van de salarissen in het onderwijs en een verlaging van de werkdruk. Nog nooit eerder staakte in Nederland het gehele onderwijs.

We schreven afgelopen jaar al eens eerder over de afbraak van het onderwijs. In september 2018 kondigden twee scholengemeenschappen in Zaanstad namelijk aan dat ze niet lang meer konden voorkomen dat ze een vierdaagse schoolweek moesten invoeren. Voor een volle week hadden deze scholen simpelweg geen leraren meer.

Net zoals de zorg, is het onderwijs een echte ‘vrouwensector’. Vooral in het basisonderwijs zijn vrouwen flink in de meerderheid (ongeveer 80% is vrouw), en dit verschil wordt alleen maar groter: hoe jonger de docenten zijn, des te groter is het aandeel vrouwen. Wat de sectoren zorg en onderwijs nog meer met elkaar gemeen hebben, is dat de lonen er relatief laag liggen.

Dat maakt deze aankomende staking dan ook tot een vrouwenzaak: een stijging van de lonen in het onderwijs zouden een groot effect kunnen hebben in het verkleinen van de nog altijd bestaande loonkloof tussen vrouwen en mannen. Mannen verdienen in Nederland namelijk nog altijd 15,5% meer dan vrouwen, wat voor een deel komt doordat de sectoren waar voornamelijk vrouwen in werken dus vaak lagere lonen uitkeren.

Daarnaast strijden de docenten voor een lagere werkdruk. Steeds vaker wordt er in het onderwijs een flinke werkdruk ervaren: grotere klassen en uitpuilende collegezalen, maar hetzelfde aantal uren om voor te bereiden en na te kijken. Tijdelijke contracten en een hoge publicatiedruk in het wetenschappelijk onderwijs, en voor basisschooldocenten een hoop ‘leuke’ extraatjes als een wandelvierdaagse, allemaal in onbetaalde vrije tijd.

Een verlaging van de werkdruk is daarom ook een vrouwenzaak. Omdat vrouwen nog altijd verantwoordelijk zijn voor het grootste deel van de zorg voor de kinderen, het huishouden of mantelzorg, staat de druk op de ketel. Zo’n enorme werkdruk combineren met een flinke portie zorgtaken: dat is natuurlijk niet te doen.