WOMEN Inc. blog: Heeft Asscher een roze bril nodig?

Vrouwen zijn niet minder gaan werken, ondanks dat de kosten van de kinderopvang zijn gestegen. Dit is de conclusie van het rapport Krimp in de kinderopvang van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) dat deze week verscheen. De kranten stonden er vol van. Goed nieuws vanuit arbeidsparticipatie! Minister Bussemaker boekt vooruitgang met haar beleid om de economische positie van vrouwen te versterken. Maar als je de cijfers van SCP goed bestudeert, zie je dat binnen gezinnen door de duurdere kinderopvang wel degelijk extra zorgtaken terecht komen bij vrouwen, geruisloos en onbetaald.

Gaat dure kinderopvang ten koste van de arbeidsdeelname van moeders? Dit was de vraag van de Tweede Kamer die de aanleiding vormde voor het onderzoek van het SCP. Sinds 2012 is de kinderopvang duurder geworden en de toeslag lager. Dit gaat gepaard met een afname van het aantal kinderen in de kinderopvang. Het kabinet vroeg zich dus af of het vooral moeders zijn die het ‘zorggat’ opvangen, omdat vrouwen vaker de zorg voor kinderen op zich nemen.

Creatieve oplossingen binnen het gezin
Uit het SCP-rapport blijkt dat ouders verschillende oplossingen vinden voor het opvullen van het ‘zorggat’ dat ontstaat. Oplossing één zou je denken, is minder werken. Maar uit het rapport blijkt het tegenovergestelde waar. Bij slechts 2% tot 3% van de ouders gaat een van de twee minder werken. Een tweede oplossing is de inzet van de omgeving. Beide ouders blijven dus evenveel werken, maar doen wel een groter beroep op de omgeving. Om te beginnen vooral bij de grootouders, daarnaast ook  bij familieleden, vrienden en/of  buren. De derde oplossing is het goochelen met de tijd. Bij 25% van de gezinnen gaan de ouders schuiven met hun werktijden en gaan ze meer thuiswerken.

Zorgdruk neemt toe
Als je het SCP-rapport grondiger leest, dan zijn de conclusies pas echt interessant. Het zijn vooral de moeders die minder uren gaan werken en het zijn ook vooral de moeders die gaan schuiven met hun werktijden Ze behouden dan dus wel hun werkuren, maar krijgen er ook extra zorguren bij. Hierdoor neemt de zorgdruk op moeders alleen maar toe. Uit het SCP rapport blijkt zelfs dat 66% van de moeders de combinatie zorg en werk als zwaar ervaart.

Wanneer wordt ‘zwaar’ ‘te zwaar’? En wat betekent dat voor de arbeidsparticipatie, het arbeidsverzuim en de gezondheidskosten, voor vrouwen zelf en voor de BV Nederland? Dat lijkt een volgend relevant onderzoek voor SCP. Directeur van het SCP, Kim Putters, concludeerde zelf recentelijk al: “Het stimuleren van arbeidsparticipatie onder vrouwen, langer doorwerken en meer mantelzorgen gaan niet automatisch samen.”

Bezwijken of verrijken?
Per 1 januari 2015 adresseert de overheid nog veel meer zorgtaken aan burgers  Behalve de zorg voor kinderen, komt ook die voor zieke gezinsleden, voor ouders en de buurman op ieders eigen bord terug. Evelien Tonkens, hoogleraar burgerschap, toont aan dat de zorgvraag van de participatiesamenleving voornamelijk op de schouders van vrouwen terecht zal gaan komen. De druk in de samenleving loopt op, veel organisaties melden zich bij WOMEN Inc. om de urgentie van dit onderwerp te agenderen; Instituut GAK, Kinderopvang Humanitas als ook vrouwenorganisaties.

Als het goed is buigt minister Asscher zich al een jaar dagelijks over dit actuele en urgente vraagstuk van het delen van zorgverantwoordelijkheid. Dat werd een jaar geleden al geagendeerd tijdens de Arbeid en Zorgtop (november 2013). WOMEN Inc. bood minister Asscher toen vijf aandachtspunten voor gendersensitief beleid aan. Dit vraagstuk kan de samenleving potentieel veel geld gaan kosten of gaan opleveren. Onder het mom ‘bezwijken of verrijken’ bieden wij Minister Asscher graag een roze bril aan op Prinsjesdag om de arbeid en zorgcijfers met het oog op de toekomst te blijven bestuderen. En daar tijdig zijn conclusies uit te trekken.

Jannet Vaessen
Directeur WOMEN Inc.