(On)Gehoord: Yes, Please!

“Laat je horen!” is sinds onze oprichting één van de motto’s van WOMEN Inc. Omdat we geloven in de kracht van unieke stemmen en verhalen. Gelukkig worden die verhalen dikwijls omgezet in mooie films, boeken, series, liedjes, kunstexposities en andere vormen. Maar worden ze dan ook gehoord? In de rubriek (On)Gehoord zet de redactie van WOMEN Inc. elke maand een boek, film of ander object in de schijnwerpers, waarvan wij vinden dat je die niet mag missen. Deze maand bezocht onze collega Eva de tentoonstelling Yes, Please! in Marres, Huis voor Hedendaagse Cultuur.  Een tentoonstelling waar erotische fantasieën centraal staan.

Geschreven door: Eva Dieteren

Seks is overal om ons heen – op internet, in films en advertenties. Toch blijft openlijk praten over seks een taboe en geeft de media vaak een eenzijdig beeld van seks: heteronormatief en met weinig aandacht voor seksueel plezier. De tentoonstelling Yes, Please! in Marres, Huis voor Hedendaagse Cultuur, in Maastricht wil dit taboe doorbreken en stelt diverse verhalen over seks centraal. De tentoonstelling heeft het boek My Secret Garden (Diepe Gronden) van Nancy Friday uit 1973 als inspiratie genomen,  een collectie van persoonlijke verhalen van vrouwen over hun seksuele fantasieën. Het boek werd destijds ontvangen met zowel lof als kritiek, omdat nog veel mensen in de jaren ‘70 van mening waren dat vrouwen geen seksuele fantasie zouden hebben.

Yes, Please! komt voort uit een tweejarig onderzoek van theater en designcollectief Stichting Nieuwe Helden, waarbij ze met een caravan langs festivals in Nederland en Vlaanderen trokken om seksuele fantasieën te verzamelen. De tentoonstelling gaat hand in hand met het boek Yes, Please! Een zoektocht naar erotische fantasieën in Nederland en Vlaanderen, dat geschreven is door Lucas de Man en Mariëlle de Goede. Meer dan 300 verhalen worden in meerdere zalen op verschillende manieren verteld.

Een andere wereld

Het moment dat ik in Marres aankwam, realiseerde ik me dat Yes, Please! alles behalve een traditionele tentoonstelling is. In iedere zaal worden de zintuigen geprikkeld: je kunt teksten lezen, verhalen beluisteren en voorwerpen aanraken. De ruimtes bieden je de vrijheid om de verhalen zelf te ontdekken. Ik besloot om een deel van de verhalen te lezen en beluisteren in de grote lichtroze tent – genaamd de Membraan -, waardoor ik het gevoel kreeg dat ik even helemaal van de buitenwereld was afgesloten (als je de roze tent niks vindt, kan je bijvoorbeeld ook naar de zwarte SM-keuken gevuld met huishoudspeeltjes).

Marie Antoinette of een Zuidas-man?

Er is een groot aanbod aan verschillende verhalen: van fantasieën over macht en controle tot verhalen over romantiek en avontuur. Sommige verhalen zijn erg specifiek: zo vertelt een vrouw dat ze zichzelf in haar fantasieën altijd als Marie Antoinette ziet, die op haar wenken bediend wordt door hordes mannen. Een andere geïnterviewde raakt bijzonder opgewonden van mannen die op de Zuidas werken. Anderen zijn wat cliché, zoals fantasieën over seks op spannende plekken als het vliegtuig en de bibliotheek. Toch springen een aantal verhalen er wel uit, ook omdat ze ver buiten mijn eigen comfortzone liggen. Met name een paar verhalen over macht en vernedering vond ik persoonlijk extreem om te horen. Verhalen van mensen die graag hun seksuele partners in fantasieën vernederen, uitschelden of mishandelen vond ik moeilijk om te horen, omdat ik me daar zelf totaal niet op mijn gemak bij zou voelen en me dus lastig in kan verplaatsen. Ik voelde me ook een beetje opgelaten: wat moet ik met zo’n verhaal dat zo ver van mijn eigen denkbeeld af staat?

Seksuele flexibiliteit en genderbending

Anderen vond ik juist heel verfrissend, zoals de verhalen over seksuele flexibiliteit en genderbending. In deze categorie kwamen verhalen naar voren van mensen die in hun fantasieën een andere seksuele oriëntatie (dus bijvoorbeeld hetero mannen die fantaseren over mannen) hebben dan in het dagelijks leven en van mensen die in hun fantasieën een andere genderidentiteit hebben. Deze verhalen laten zien dat er een interessante verhouding is tussen ons seksueel gedrag en onze fantasieën: deze hoeven niet met elkaar overeen te komen en in fantasieën wordt vaak vrijer gedacht over sekse, gender en seksualiteit.

De tentoonstelling zet je aan het denken over je eigen fantasieën, maar het had van mij nog wel een stapje verder mogen gaan. Waarom zijn deze verhalen belangrijk en wat kunnen we ervan leren? Voor mij bleef het nu bij het individu liggen: luister naar erotische fantasieën van anderen, zodat je hier voor jezelf over gaat nadenken. Maar ik miste een visie over het grotere plaatje: hoe vertaalt een persoonlijke fantasie zich vervolgens naar mijn relaties met anderen? Een extra tip voor mensen die de tentoonstelling bezoeken: in de Netflix documentaire ‘Sex, Explained’ komt er in de aflevering over seksuele fantasieën een psycholoog aan het woord die meer uitleg geeft over wat verschillende fantasieën kunnen betekenen. Een interessante aflevering om in combinatie met deze tentoonstelling eens te bekijken.

De tentoonstelling Yes, Please! is tot en met 9 augustus te zien in Marres, Huis voor Hedendaagse Cultuur, in Maastricht.