De route naar inclusieve media

Om diversiteit in de media te bevorderen, is het belangrijk dat makers ook naar zichzelf gaan kijken. Naar aanleiding van de commotie die is ontstaan door de divibokaal van de NOS staan we graag stil bij de stappen die hiervoor nodig zijn.

Geschreven door: Hajar Fallah

Divibokaal: het doel heiligt niet de middelen

De NOS streeft naar diversiteit om een representatief beeld te geven van Nederland en wie er wonen. Een goed streven waar de NOS de afgelopen jaren aan heeft gewerkt. Met enige resultaat, want er is meer diversiteit zichtbaar gemaakt in hun beeldbank en we zien een stijgende lijn in het gebruik van inclusieve taal. Om de diversiteit verder te stimuleren werden een zogenaamde divibase en een divibokaal in het leven geroepen. De lijst bevat de contactgegevens van experts die geraadpleegd kunnen worden voor een bijdrage aan het nieuws, waarbij zowel gender als etnische achtergrond expliciet achter hun naam is vermeld. Redacteuren konden uit deze lijst mensen putten, om zo de diversiteit te bevorderen. De redacteur die aan het eind van het jaar het hoogst scoorde op diversiteit, won de divibokaal. Een soort van medewerker van het jaar-idee, maar dan voor diversiteit.

Nu is het in de mediawereld niet ongebruikelijk om een database te hebben met de gegevens van allerlei contacten en experts. Dat heb je ook nodig, want je moet je deskundigen per onderwerp weten te vinden. Het begint te wringen wanneer er een aparte lijst wordt gemaakt voor de deskundigen met een biculturele achtergrond. Vanuit ethische oogpunt is er van alles mis aan deze lijst. Daarnaast zorgt zo’n lijst ervoor dat deze ‘doelgroepen’ in hokjes worden gestopt en houdt het hokjesdenken juist in stand binnen je organisatie. In plaats van een aparte lijst, moeten deze experts juist toegevoegd worden aan de oorspronkelijke database. Een lijst die sowieso voortdurend aangevuld moet worden, en waarbij er gelet wordt op de diversiteit.

Hoe moet het dan wel? Er zijn drie belangrijke stappen te zetten: meer inclusitivteitsdenken, meer diversiteit op redacties en meer biasbewustzijn bij mediamakers.

Van diverse naar inclusieve media

Diversiteit gaat over de verscheidenheid in aantallen. Wanneer diversiteit een doelstelling wordt, dan gaat het er vooral om dat er van elk ‘hokje’ mensen vertegenwoordigd zijn. Het gaat dan niet zozeer over de manier waarop dit gebeurt.  Zo ontstaan verschillende lijstjes, bewegingen en bokalen, met het idee om diversiteit aan te sturen of te stimuleren. Terwijl het juist bij inclusiviteit juist erom gaat dat iedereen er op zijn eigen manier bijdraagt, mee kan doen en erbij hoort. We zouden dus van een diverse naar een inclusieve media moeten.

In plaats daarvan zouden journalisten gestimuleerd moeten worden om het nieuws te vertellen vanuit verschillende perspectieven en zo te streven naar inclusieve media. Prijzen winnen als journalist kan zeker stimulerend zijn, maar dan aan de hand van de unieke inhoud die vanuit verscheidene invalshoeken tot stand is gekomen. Dit betekent niet dat je kleurenblind moet zijn, of de verschillen moet wegpoetsen. Dit betekent dat deze verschillen er júist mogen zijn, maar ze onderzocht, begrepen en verteld moeten worden.

Diversiteit op de redactie

Als er nieuws is, moet het vaak zo snel mogelijk naar buiten gebracht worden. Deze snelle manier van werken maakt het niet gemakkelijk om continu bewust te zijn van je eigen blinde vlekken en het vertegenwoordigen van verschillende perspectieven in je artikel. Daarom is het zo belangrijk dat diversiteit binnen redacties de norm wordt. Daarbij is zowel de onzichtbare diversiteit als de zichtbare diversiteit belangrijk. Zichtbare diversiteit gaat over man/vrouw, huidskleur, ras, leeftijd, niet-zichtbare diversiteit gaat om zaken als religie, seksuele geaardheid, overtuigingen, opleiding en levenservaringen. Wanneer je een divers team hebt zullen verschillende inzichten gedeeld worden en stereotype verhalen verminderen.

Meer bias-bewustzijn bij mediamakers

Tenslotte is het belangrijk dat mediamakers hun eigen blinde vlekken ontdekken. Door de ongemakkelijke gesprekken met elkaar aan te gaan over onbewuste vooroordelen en blinde vlekken, krijgen ze inzicht in hun eigen uitsluitingsmechanismen. Als maker kan je in onze Media themapagina bekijken wat je kan doen aan je eigen beperkte zicht.

Lees meer over inclusieve media