Jezelf terugzien in de media kan aanzetten tot inspiratie. Het kan leiden tot meer zelfvertrouwen en het zien van mogelijkheden. Daarnaast kunnen de media bijdragen aan het verminderen van onbewuste vooroordelen ten opzichte van groepen waar je zelf geen onderdeel van bent. Toch weten we dat de media nog lang niet altijd representatief zijn, nog vaak beperkende stereotypen bevatten en niet altijd inclusieve taal hanteren. We leggen in dit onderzoek voor het eerst bloot hoe dat zit in de Nederlandse sportmedia. Zij spelen een belangrijke rol in het bereiken van kansengelijkheid in het voetbal. We weten bijvoorbeeld dat jonge meiden minder vaak op goede omstandigheden en trainers kunnen rekenen in het amateurvoetbal, en dat er in het professionele voetbal nog grote verschillen bestaan in arbeidsomstandigheden. Omdat de media een norm neerzetten door bijvoorbeeld veel meer aandacht te besteden aan het mannen- dan aan het vrouwenvoetbal, hebben de media hier invloed op. Maar, dat betekent ook dat ze hier juist op een positieve manier aan bij kunnen dragen, door deze norm te doorbreken.  

Voor de televisie-uitzendingen is in het onderzoek gekeken naar de uitzendingen van de NOS, zij hebben de uitzendrechten voor het EK-voetbal. Hierin is het volgende meegenomen: de ‘rollende bal’ minuten, de voor-en nabeschouwingen, de wedstrijdanalyses en samenvattingen. 

Bij de (online) geschreven media (Algemeen Dagblad (AD), de Volkskrant, de Telegraaf, NRC, NOS en NU.nl) hebben we ons gericht op wedstrijdverslagen, reportages, interviews en nieuwsartikelen over spelers en coaches. 

Scoren zonder Stereotypen (2023): We hebben voor het onderzoek een onderzoeksperiode genomen van 8 speelrondes voor zowel de Eredivisie Vrouwen en Eredivisie Mannen. Dit kwam voor de mannen neer op 72 wedstrijden en voor de vrouwen op 39 wedstrijden (door het verschil in grootte van de competities). We hebben alle berichtgeving over de wedstrijden van de verschillende media verzameld in een data-set. Interviews, portretten, aankondigingen etc. zijn hierin niet meegenomen. De data-set hebben we op de verschillende thema’s onderzocht, en de cijfers hebben we gecorrigeerd naar het aantal wedstrijden, om de cijfers van de mannen en vrouwen te kunnen vergelijken. 

Ongelijk Spel (2024): Voor de wereldkampioenschappen (WK’s) in 2023 en 2022 hebben we onderzocht hoe vaak de WK wedstrijden op de NOS te zien waren. De tekstanalyse van het live commentaar is gebaseerd op uitingen van stereotypering die we kennen uit eerder onderzoek. Dit omvatte onder meer het vaker noemen van vrouwen bij hun voornaam, een grotere focus op emoties bij vrouwen, meer verwijzingen naar familie bij vrouwen en een nadruk op uiterlijk bij vrouwen.

Aan de bal blijven (2025): We richten ons in dit onderzoek op representatie, stereotypering en taal. Daarvoor hebben we een analyse gedaan van de berichtgeving van online nieuwsmedia en hebben we gekeken naar de uitzendingen van de NOS. De analyse is gemaakt vanaf één week voor de startdatum van de groepsfase van het EK tot en met één week na de einddatum van de groepsfase. Dit betekent dat bij het EK Mannen de periode 7 juni tot en met 1 juli 2024 is geanalyseerd en bij het EK Vrouwen 25 juni tot en met 19 juli 2025.

Bij de (online) geschreven media (Algemeen Dagblad (AD), de Volkskrant, de Telegraaf, NRC, NOS en NU.nl) hebben we ons gericht op wedstrijdverslagen, reportages, interviews en nieuwsartikelen over spelers en coaches. Liveblogs, speelschema’s en sfeerartikelen over publiek en fans zijn buiten beschouwing gelaten. In elk hoofdstuk van dit rapport vergelijken we de resultaten met het rapport ‘Scoren zonder Stereotypen’ (2023) over de Eredivisie om te zien in hoeverre de bevindingen overeenkomen of verschillen.

Aan de bal blijven (2025): In alle onderzochte media-uitingen zien we dat het verschil in verslaggeving tussen het vrouwen- en mannenvoetbal kleiner wordt. De televisierepresentatie van het EK Vrouwen was dit jaar gelijk aan die van het EK Mannen van vorig jaar. In sommige media verschenen zelfs iets meer en langere artikelen over het EK Vrouwen dan over het EK Mannen. Ook het taalgebruik laat verbetering zien: verwijzingen naar gender in koppen zijn afgenomen. Toch is er nog geen volledige gelijkheid. Mannenvoetbal blijft de norm – gender wordt bij mannen vrijwel nooit genoemd, bij vrouwen nog in 31% van de koppen. Ook in beeldgebruik blijft ongelijkheid bestaan. De kloof is kleiner, vooral omdat mannen nu vaker passief worden afgebeeld, maar bij vrouwen is nog altijd 88% van de beelden passief.

Gelijk Spel (2024): Het zal voetballiefhebbers niet verbazen dat het verschil in representatie (hoeveelheid aandacht) behoorlijk groot is. Maar: het is fijn om dat we nu cijfers hebben die daar inzicht in bieden. Daarnaast vinden we het minstens net zo belangrijk dat wanneer er wél gekozen wordt om vrouwenvoetbal in beeld te brengen, dit op een niet-stereotype wijze gebeurt. Een van de belangrijkste resultaten van het onderzoek ‘Scoren zonder Stereotypen’ is dat dit door het beeld- en taalgebruik van de Nederlandse sportmedia op dit moment helaas wel het geval is. Het onderzoek ‘Ongelijk Spel’ bevestigt dat de media-aandacht voor het vrouwenvoetbal achterblijft in vergelijking met het mannenvoetbal. Het goede nieuws is dat er in live commentaar minder stereotypen zijn dan in geschreven taal.

Alle chefs en sportredacteuren die wij hebben gesproken voor dit onderzoek waren heel enthousiast over de veranderingen die wij aankaarten. Zij gaven allemaal aan heel bewust bezig te zijn met hoe voetbal gerepresenteerd wordt door hun platform en zijn zich ook bewust van hun taalgebruik.

Het verschil tussen de mannen en vrouwen is te verklaren door de ongelijkheid die nog groot is in de sport. Wanneer accommodaties, trainers, salarissen, media-aandacht, sponsordeals, etc. niet meegroeien met het vrouwenvoetbal zullen de omstandigheden minder optimaal blijven dan voor de spelers in het mannenvoetbal, die zich met de beste trainers, in de beste accommodaties, met hoge salarissen volledig kunnen storten op hun sport. 

Sponsors hebben baat bij zichtbaarheid en aandacht. Dat het vrouwenvoetbal in Nederland veel minder aandacht krijgt dan het mannenvoetbal heeft dus ook consequenties voor mogelijke sponsordeals. Wanneer de media-aandacht groeit, zal het aantrekkelijker worden voor sponsors om teams uit de Vrouwen Eredivisie te sponsoren: een extra versnelling richting gelijke kansen.