Rubriek (On)Gehoord: Nanette

“Laat je horen!” is sinds onze oprichting één van de motto’s van WOMEN Inc. Omdat we geloven in de kracht van unieke stemmen en verhalen. Gelukkig worden die verhalen dikwijls omgezet in mooie films, boeken, series, liedjes, kunstexposities en andere vormen. Maar worden ze dan ook gehoord?

In de rubriek (On)Gehoord zet de redactie van WOMEN Inc. elke maand een boek, film of ander object in de schijnwerpers, waarvan wij vinden dat je die niet mag missen.

Geschreven door: Xanne Visser

De kans is groot dat je ‘Nanette’, de naam van de Netflix-special van comedian Hannah Gadsby, de afgelopen maanden al hebt horen vallen. Misschien kwam de show met lovende kritieken op je Facebook-tijdlijn voorbij, of hoorde je er via enthousiaste vrienden over. Zo niet, of mocht je wat extra overtuiging nodig hebben, laat mij je dan nog een keer uitleggen waarom deze special absoluut het kijken waard is.

‘Nanette’

Wie hoopt dat er een diepzinnige betekenis achter de titel ‘Nanette’ schuilgaat, komt bedrogen uit. Al in de eerste twee minuten vertelt Gadsby dat het de naam is van een interessante vrouw die ze een paar jaar geleden ontmoette. Helaas bood de vrouw toch niet genoeg inspiratie voor een uur vol grappen. Maar ja, toen was de titel al gekozen.

De 40-jarige Gadsby groeide op in Tasmanië, een eiland dat ruim 200 kilometer van de Australische kust ligt. Hoewel ze er een vrij gelukkige jeugd kende, vertrok ze naar het vasteland toen ze erachter kwam dat ze – in haar eigen woorden – een “tikje lesbisch” was. Homoseksualiteit was in Tasmanië tot 1997 een misdrijf en in de gelovige gemeenschap waar Gadsby opgroeide werd weinig over homoseksualiteit gesproken. Na een eerste show over haar coming-out, draait de comedian al ruim tien jaar mee in de comedywereld en speelde ze onder andere in de populaire serie ‘Please like me’ (ook te vinden op Netflix).

Hokjes doorbreken

Een van de sterke punten van Gadsby’s show, is dat ze hokjes doorbreekt. Ze begint bij zichzelf. In een donkere outfit – zwarte broek, glanzende donkerblauwe blazer en een vierkante bril – kijkt Gadsby met een grote glimlach het publiek van het Sydney Opera House aan. “Ik word vaak aangezien voor een man,” zegt ze. “Niet voor lang, maar toch. Ik snap de uitgebreide excuses van mensen na dat moment niet altijd. Ik word juist graag aangezien voor een witte hetero man, want voor heel eventjes, wordt het leven een stuk makkelijker.”

Een ander hokje waar ze vaak mee te maken krijgt, is seksuele oriëntatie. Door haar rustige persoonlijkheid voelt ze zich niet altijd thuis in de LHBTI-gemeenschap. De vlag? Te druk. De parades? Kijkt ze liever op televisie. Gadsby zou graag willen dat we de hokjes achterwege kunnen laten, omdat ze weinig over een persoon zeggen. “Ik kook vaker dan ik ‘lesbi’. En toch word ik nooit geïntroduceerd als ‘de kokende komiek’.”

Rauw, emotioneel en grappig

Gadsby schuwt geen enkel onderwerp en ‘Nanette’ is daarmee een van de meest rauwe en openhartige comedyshows die je ooit zult zien. Ze spreekt over de moeite die ze had met het accepteren van haar eigen geaardheid, haar mentale gezondheid en het seksueel misbruik en geweld dat ze in haar leven heeft meegemaakt.

Misschien zijn het onderwerpen die je niet direct in een comedyshow verwacht, maar daar heeft ze een oplossing voor. Gadbsy weet een feilloze balans te creëren tussen zware onderwerpen en luchtige grappen, waardoor het publiek telkens net op tijd van zijn ongemakkelijke gevoel wordt verlost. Die balans rekt ze steeds iets verder op, zonder de controle over haar publiek – of haar boodschap – te verliezen.

Een boze vrouw op het podium

Niet alleen weet Gadsby zware onderwerpen bespreekbaar te maken, ze doet dit ook op een ongewone manier. Ze is boos en dat zijn we van vrouwen in comedy niet gewend. Ook daar is ze zich van bewust: “Mensen voelen zich veiliger als mannen boze comedy doen. Zij zijn de koning daarvan. Als ik het doe, ben ik een boze lesbienne die al het plezier vergalt.”

Maar met haar realistische blik zul je als kijker moeten dealen, want met zelfspot is ze klaar. Het is geen spoiler – al in de trailer wordt duidelijk dat haar meest succesvolle show, ook haar laatste zal zijn: Gadsby wil niet meer verder met dit “comedy gedoe”. Het wordt tijd dat ze haar levensverhaal vertelt, zonder grappen of grollen. Zodat anderen zich in haar verhaal kunnen herkennen.

Voor degenen die na het zien van de show net zo graag een vervolg willen als ik, bestaat er hoop. Gadsby heeft in interviews al aangegeven dat ze na het onverwachte succes liever “hypocriet is dan een idioot” en in de toekomst waarschijnlijk weer met iets nieuws komt. *Update*: Hannah Gadsby komt in 2019 met de nieuwe show Douglas!