Reuma bij vrouwen: meer pijn en slechtere medicatie

Op ons Congres Gender & Gezondheid stonden meer dan 50 sprekers met elk hun eigen verhaal over gender en gezondheid. In ‘Reuma bij vrouwen: meer pijn en slechtere medicatie’ vertellen dr. Irene van der Horst-Bruinsma, dr. Leonieke van Mens en dr. Maaike Gademan over de verschillen tussen mannen en vrouwen bij reuma.

Door verslaggever: Alise van Heerwaarde

Ziekte van Bechterew is ook een vrouwenziekte

Reumatoloog Irene van der Horst-Bruinsma, verbonden aan het VUmc, is gespecialiseerd in de ziekte van Bechterew. Deze ontstekingsziekte van de wervelkolom en bekken kan verstijving en kromming van de rug veroorzaken. In tegenstelling tot andere vormen van artritis (ontsteking van de gewrichten) wordt de ziekte van Bechterew vaker gezien bij mannen.

Maar dat ook vrouwen deze vorm van reuma kunnen hebben, mag volgens Van der Horst-Bruinsma niet vergeten worden: in werkelijkheid is het verschil in prevalentie tussen beide geslachten niet zo groot als decennia lang werd gedacht. De herkenning bij vrouwen duurt langer, zij ervaren meer pijn dan mannen en ervaren een lagere kwaliteit van leven. Bovendien vertonen vrouwen een minder goede reactie op medicijnen. Als mogelijke oorzaak noemt de arts het hogere vetpercentage tussen beide geslachten.

Vrouwen minder behandeld

Arts-onderzoeker Leonieke van Mens richt zich op artritis psoriatica, een type gewrichtsontsteking die voorkomt bij mensen met de huidziekte psoriasis. Vergeleken met Bechterew komt artritis psoriatica even vaak voor bij vrouwen als bij mannen, maar ook bij deze reumavorm vertonen vrouwen een minder goede reactie op medicatie. Zo slaan de medicijnen bij vrouwen minder aan, verliezen ze sneller hun werking en veroorzaken ze meer bijwerkingen. Ook ervaren vrouwen met de ziekte vaker pijn dan mannen: hiervoor is nog geen goede verklaring. Naast meer pijn lijden, ervaren vrouwen onder meer beperking in hun werk, maar laten mannen juist meer schade zien op radiologische beelden. Dit alles leidt volgens Van Mens tot onderbehandeling bij vrouwen. Ze raadt aan om in de toekomst verschillen tussen mensen te benutten en de therapie aan te passen aan de individuele patiënt.

Knieartrose: meer pijn en functiebeperking bij vrouwen

Senior-onderzoeker orthopedie Maaike Gademan sluit de sessie af met artrose (gewrichtsslijtage). Vrouwen hebben tweemaal zo vaak last van artrose als mannen en ondergaan ‘gelukkig’ ook dubbel zo vaak een knievervanging. Net zo vaak als mannen hebben vrouwen na het krijgen van een knieprothese nog een heroperatie nodig. Tot zover nog geen grote genderverschillen.

Maar op de lange termijn ervaren vrouwen na de operatie vaker klachten van pijn en functiebeperking. De mogelijk oorzaken van dit verschil zijn nog onduidelijk: trekken vrouwen later aan de bel, worden ze minder snel doorgestuurd door de arts of kiezen ze zelf minder snel voor een operatie? Daarnaast spelen wellicht niet alleen sociale factoren een rol, maar kan ook de lagere pijndrempel die vrouwen ervaren van invloed zijn? Een speciaal voor het vrouwelijk geslacht ontwikkelde knieprothese liet enkel effect bij Thaise mannen zien. Oftewel: er is nog veel onderzoek nodig om de voorgaande vragen te kunnen beantwoorden.

Reuma en omgevingsfactoren

De zaal had veel vragen naar de invloed van hormonen, voeding en omgevingsfactoren op de verschillende vormen van reuma. Ook de kansen en onwil voor onderzoek uit de farmaceutische industrie bleven niet onbesproken. Een gezonde dosis humor schiep een luchtige sfeer in de wagon. De sprekers konden de wagon niet zomaar verlaten, want geïnteresseerd publiek hield ze nog uitgebreid aan de praat.

Fotografie: Rebke Klokke