1Bron: <a href="https://rutgers.nl/nieuws/nationaal-rapporteur-pleit-voor-meer-preventie-van-seksueel-geweld/" target="_blank">Expertisecentrum seksualiteit Rutgers (2021). Pleidooi preventie seksueel geweld.</a>
Iemand zoenen zonder toestemming valt dus overduidelijk onder de noemer grensoverschrijdend gedrag. Maar hoe gaan visuele media tegenwoordig om met thema’s als seks, consent en genot? Een serie als Sex Education wordt geprezen vanwege het realistische beeld dat de serie biedt over de manier waarop jongeren hun seksualiteit ontdekken. Een film als Frozen leert kinderen al op jonge leeftijd dat toestemming vragen voor een kus helemaal niet vreemd is. Maar in hoeverre is consent onderdeel van ons huidige medialandschap en hoe beïnvloedt dit de manier waarop we er in het dagelijks leven over denken?
Feiten & cijfers
Het probleem rondom grensoverschrijdend gedrag is groot. Meer dan de helft van de vrouwen en 1 op de 5 mannen heeft te maken gehad met seksueel geweld en ongewenste aanrakingen, blijkt uit recent onderzoek van expertisecentrum seksualiteit Rutgers. Vrouwen hebben, net als LHBTI-personen en jongeren, een groter risico om slachtoffer te worden van grensoverschrijdend gedrag dan (cisgender, heteroseksuele) mannen. Al stelt Karlijn de Blécourt, consultant bij Rutgers, dat we dit misschien anders moet verwoorden: “Deze personen hebben het risico zelf niet, maar ze leven in een wereld waarin ze meer risico lopen.”
Hoe zit dat in de media?
In het rapport van Rutgers wordt de verantwoordelijkheid van de media in de problematiek rondom grensoverschrijdend gedrag en consent benadrukt. Lessen of trainingen voor jongeren over dit onderwerp hebben bijvoorbeeld meer effect als de boodschap ervan wordt ondersteund in de media. De media moeten dus de norm stellen dat seksueel grensoverschrijdend gedrag niet thuishoort in onze samenleving, zodat uiteindelijk in de samenleving urgentie ontstaat, meer mensen overtuigd zijn dat het absoluut niet kan en er meer gedaan wordt om grensoverschrijdend gedrag te voorkomen. Dat kan op verschillende manieren: door goede voorbeelden van consent te laten zien, of door grensoverschrijdend gedrag expliciet te veroordelen. Dat gaat nu al vaak goed, al zijn er ook veel minder goede voorbeelden te noemen.
Non-fictie
2Bron: <a href="https://nos.nl/artikel/2311802-kijkers-moesten-signaleren-dat-wat-in-de-villa-gebeurde-echt-niet-kon" target="_blank">NOS (2019). ‘Kijkers moesten signaleren dat wat in De Villa gebeurde echt niet kon'</a>”>deelnemers en producenten”. Deze ongelijke machtsrelatie doet zich voor op veel verschillende momenten: bij opnames, hoe het is ge-edit en hoe het wordt gepromoot. Er ligt daarom een verantwoordelijkheid bij mediamakers om hier op al deze momenten in het proces bewust van te zijn. In de proces van het programma De Villa 3Kijk voor het bewuste fragment naar ons programma <a href="https://dezwijger.nl/programma/expertise-op-je-scherm" target="_blank">’Sexpertise op je scherm'</a>. Het fragment begint op 51:04.”>in de serie Spangas expliciet uitgelegd wat consent inhoudt en houdt de webserie De Slet van 6VWO zich bezig met onderwerpen als sexting en grensoverschrijdend gedrag op social media. Marlies van Amerongen, maker van De Slet van 6VWO
