Astrid Sy en ROSE stories: “Herkenbare personages geven kinderen verschillende toekomstperspectieven”

Geschreven door: Berna Toprak

Vandaag start de 63ste editie van de Kinderboekenweek met als thema 'Griezelen' en het motto: Gruwelijk eng! Wij vroegen ons af hoe het zit met stereotypering in kinderboeken en spraken met Tess Kamphorst van uitgeverij ROSE stories en auteur Astrid Sy. 

“Kinderen hebben zowel behoefte aan spiegels als ramen. Veel gekleurde kinderen zien de wereld alleen via ramen en zij hebben spiegels nodig. Andere kinderen zien alleen spiegels en zij moeten de wereld ook door ramen leren zien.” - Auteur Sharon McElmeel

Personages als rolmodellen voor kinderen

We moeten de invloed van kinderboeken op de beeldvorming van kinderen niet onderschatten, vertelt auteur Astrid Sy: “Door middel van verhalen leren kinderen op een veilige manier omgaan met hun angsten en zorgen. Ze krijgen een beeld van de werkelijkheid en het leert hoe je naar anderen, maar vooral ook naar jezelf kijkt. Het draagt enorm bij aan de ontwikkeling van je identiteit”. 

Als voorbeeld noemt Astrid een experiment waaruit blijkt dat zwarte kinderen liever met een witte pop spelen dan met een zwarte pop: “Het is niet voor niks dat zwarte meisjes voor witte poppen kiezen. Want de prinsessen waar ze over lezen zijn vaak blond en wit. In hun beeldvorming kan een zwart meisje of een zwarte pop daarom geen prinses zijn”. Uit onderzoek van stichting Zo-Ook, waar ze naar de 30 populairste kinderboeken in 2012 en 2013 hebben gekeken, blijkt dat slechts 13% van de moeders in kinderboeken een betaalde baan heeft. Dit is 6 keer minder dan in werkelijkheid. In de beeldvorming van jonge meisjes vertaalt dit zich als ‘moeders werken niet’ en heeft daarmee invloed op hun toekomstperspectief.
 
Personages in kinderboeken zijn ook rolmodellen voor kinderen, daarom is het belangrijk dat alle kinderen zich kunnen herkennen in hun avonturen: “Een personage waar je je als kind in kunt herkennen geeft je niet alleen het gevoel dat je er mag zijn, maar verrijkt ook je fantasie. Herkenbare personages geven kinderen verschillende toekomstperspectieven en zelfs nieuwe ideeën om over te dromen. Daarom is het belangrijk dat alle kinderen, ongeacht hun komaf, zich kunnen herkennen in de verhalen die we vertellen!”, aldus Tess Kamphorst. 

Het heft in eigen handen nemen
Zoals het filmpje hieronder laat zien zijn er nog altijd weinig boeken met vrouwelijke hoofdpersonen. Als ze er al zijn is dat vaak op een stereotype manier. Als alternatief werd in Amerika het initiatief genomen om bedtijdverhalen voor meisjes te schrijven met daarin 100 korte verhalen over bijzondere vrouwen die allemaal een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan de maatschappij. Deze maand brengt ROSE stories de Nederlandse vertaling van deze bijzondere bundel uit: “Dit vonden wij een heel mooi voorbeeld omdat het meisjes al op jonge leeftijd een ander perspectief op hun toekomst geeft. Ik heb de verhalen zelf ook met veel plezier gelezen en kwam toen zoveel vrouwen tegen waarvan ik nog nooit had gehoord. Terwijl ze stuk voor stuk een belangrijke bijdrage hebben geleverd in de geschiedenis of onze huidige maatschappij en enorm inspirerend zijn!”, aldus Tess.
 
 

Gelukkig ziet Astrid dat het aanbod aan verhalen vanuit verschillende perspectieven steeds meer groeit: “Dat kan ook niet anders. De groepen die veel minder zichtbaar waren laten nu veel meer van zich horen. De crowdfundactie van ‘Good Night Stories for Rebel Girls’ was bijvoorbeeld de meest succesvolle actie voor een boek ooit! 

#BeperktZicht

Door je stem te laten horen kan ook jij bijdragen aan gendergelijkheid. Want we hebben ze allemaal. Bewuste en onbewuste vooroordelen over vrouwen en mannen. Of ze nou zwart of wit, jong of oud, homo- of heteroseksueel zijn. Dit leidt tot stereotypering en daar willen we vanaf, want het staat gelijke kansen in de weg en leidt tot een verspilling van schoonheid en talent. Help je mee? Deel jouw voorbeelden van stereotypering met #BeperktZicht.

Astrid Sy (links, © Lisa Zilver) en Tess Kamphorst (rechts).