Bas Bloem ontdekt hoe 'mannelijk' Parkinson is

Op ons Congres Gender & Gezondheid stonden meer dan 50 sprekers met elk hun eigen verhaal over gender en gezondheid. Prof. dr. Bas Bloem over zijn zoektocht naar genderverschillen bij de ziekte van Parkinson.

Door verslaggever: Jannah Gerritsma.

Trucjes bij Parkinson

Bas Bloem, hoogleraar neurologische bewegingsstoornissen, begint zijn verhaal met een aantal filmpjes, die mensen met de ziekte van Parkinson tonen. De oprichter van het Parkinson Centrum Nijmegen (ParC), MijnzorgNet en ParkinsonNet laat hiermee zien hoe sommige mensen ‘bevriezen’ als ze willen lopen. Andere plakken ‘aan de grond’. Bloem ontdekte dat veel van zijn patiënten die niet kunnen lopen, wel kunnen fietsen. Daarom laat hij hen fietsen op een damesfiets, een eerste stap naar ‘genderneutraliteit’.

Daarnaast gebruiken patiënten allerlei trucjes om hun onbeweeglijkheid te compenseren: hierdoor kunnen ze weer lopen. Bijvoorbeeld door te lopen met gekruiste benen, schaatsende bewegingen of over looplatjes te moeten stappen. Ook de illusie van een geschilderde trap op de vloer is voor sommigen een oplossing.

Gender en Parkinson

Het opvallende aan de filmpjes: alle patiënten zijn mannen. Ook bij het Parkinson Centrum Nijmegen is 70 procent van de patiënten man. Toch blijkt uit de statistieken van patiënten met Parkinson dat 53 procent man is en 47 procent vrouw, een vrij gelijke verdeling. In onderzoek blijkt de man-vrouwverhouding ook niet representatief, met 60 procent mannen en 40 procent vrouwen. Hoe komt dat? Kunnen vrouwen beter compenseren en beter voor zichzelf zorgen?  

Grote voorbeeld

Bloem’s grote voorbeeld is hoogleraar Axel Wintzen, door wie hij is opgeleid. In 1982 promoveerde  Bloem bij hem en schreef het volgende in zijn proefschrift: "Zij die beweren, dat mannen en vrouwen gelijk zijn, hebben verzuimd ze met elkaar te vergelijken". Daarom deed Bloem onderzoek naar genderverschillen bij Parkinson. Hieruit blijkt dat vrouwen iets minder vaak Parkinson hebben, de ziekte bij hen pas op latere leeftijd wordt ontdekt en zij vaker last hebben van tremoren dan mannen.

Patiënten empoweren

Bloem pleit voor netwerkgeneeskunde: de universitair medisch centra moeten meer worden ingebouwd in een netwerk. Door een landelijke netwerk van zorgverleners op te bouwen en patiënten meer te laten samenwerken met hun artsen, worden zowel patiënten, professionals en teams 'empowered'. Vrouwen en mannen zijn volgens Bas te ingewikkeld om alleen aan generalisten over te laten: zowel de vrouw als de man verdient een netwerk met kennis over zijn of haar lichaam.

Fotografie: Ilvy Njiokiktjien