Waarom we definitief stoppen met de termen hoog- en laagopgeleid (en jou vragen dat ook te doen)

De term is nog te vinden op de achterkant van het populaire boek De 7 vinkjes van Joris Luyendijk. We lezen het nog regelmatig in grote Nederlandse dagbladen en het CBS heeft er nog niet definitief afstand van gedaan: de term ‘hoogopgeleid’, met ‘laagopgeleid’ als tegengestelde. Deze termen maken het mogelijk om te praten over het verschil in opleiding tussen mensen. Ook in onze communicatie worden ze nog wel eens gebruikt, maar daar gaan we mee stoppen. In dit artikel leggen we je uit waarom.

1. We kunnen twijfelen over opleidingsniveau als iets binairs; iets dat ofwel x is, ofwel y.
2. Als het al binair is, laten we dan spreken van academisch en praktisch opgeleid.

In- en uitsluiten

Met onze taal kunnen we (onbewust) mensen in- en uitsluiten. In het geval van ‘hoog- en laagopgeleid’ is dit aan de orde: ‘laagopgeleid’ geeft mensen met een praktische opleiding de stempel ‘laag’ en plaatst ze op die manier (nogmaals; onbewust) onder mensen die we bestempelen als ‘hoogopgeleid’. Zij krijgen immers de stempel ‘hoog’. In het streven naar kansengelijkheid moeten we ons bewust zijn van het feit dat taal machtsstructuren kan bevestigen of afbreken. En dat is precies waarom we de termen hoog- en laagopgeleid in de ban doen.   

Eerdere initiatieven

Onze keuze

Student versus scholier/leerling

Naast de bovengenoemde keuze zullen we niet langer onderscheid maken tussen scholier en student. De Van Dale maakt dit onderscheid nog wel, daarin staat namelijk dat een student “iemand is die studeert aan de universiteit of hogeschool”. Pas daarna volgt: “in bredere zin, iemand die een opleiding volgt”. Wij willen graag de hiërarchie tussen mensen van verschillende opleidingsrichtingen doorbreken en recht doen aan iedereen die een opleiding volgt. Daarom vallen zowel mensen die aan het mbo, het hbo en het wo een opleiding volgen onder de noemer student.

De kloof voorgoed verdwenen?

Dit zijn vanaf vandaag onze richtlijnen. We hopen dat meer organisaties en individuen volgen, en dat de organisaties en individuen die hier al bewust voor gekozen hebben weer anderen zullen aanzetten. Zal dit dan de kloof tussen praktisch en theoretisch opgeleide mensen compleet doen verdwijnen? Nee. Daarvoor is meer nodig. Maar zodra de hiërarchie op het gebied van opleiding in onze taal verdwenen is, bestaat er in ieder geval weer een drempel minder.
We beschrijven de keuzes die wij maken op het gebied van taal in onze Incomplete Stijlgids. Je kunt de Stijlgids als wegwijzer gebruiken om te leren op een bewuste manier met communicatie om te gaan, hoe wij hier als organisatie mee omgaan en wat de stand van zaken is in ons constante leerproces.

• 1
  Bron: <a href="https://www.parool.nl/columns-opinie/termen-als-hoogopgeleid-en-laagopgeleid-kunnen-niet-meer~b07182f7/" target="_blank">Hutak, M. (2020). Het Parool. "Termen als hoogopgeleid en laagopgeleid kunnen niet meer"</a>
• 2
  Het resultaat van de stemming is <a href="https://www.openkamer.org/kamerstuk/35925-VIII/66/" target="_blank">hier</a> te lezen.
• 3
  Mensen die een mbo-opleiding hebben gevolgd, tot en met niveau 4, vallen onder de noemen praktisch opgeleid. Theoretisch opgeleide mensen zijn mensen die een hbo- of wo-opleiding hebben afgerond.