Er zijn nog geen gelijke kansen voor iedereen. Er is ongelijkheid tussen vrouwen en mannen, maar ook tussen verschillende groepen vrouwen zijn niet dezelfde kansen. Vrouwen die een hoofddoek dragen, krijgen bijvoorbeeld niet dezelfde kansen als vrouwen die dit niet doen. Omdat er binnen de emancipatiebeweging verschillende standpunten zijn over het dragen van een hoofddoek, lichten wij in dit artikel toe wat ons standpunt is en hoe het dragen van een hoofddoek invloed heeft op iemands kansen.
Wat heeft dit te maken met de kansengelijkheid van vrouwen?
WOMEN Inc. staat voor de vrijheid van iedere vrouw om zélf te beslissen of ze wel of geen hoofddoek draagt. Iedere vrouw zou in vrijheid moeten kunnen beschikken over haar eigen lichaam en zelf kunnen bepalen hoe zij haar leven leidt. Meiden en vrouwen die uit vrije wil en persoonlijke motivatie kiezen om een hoofddoek te dragen zouden dat dus in vrijheid moeten kunnen doen. Deze vrouwen verdienen, net zoals alle andere vrouwen, gelijke kansen en gelijke behandeling. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat dit nog niet het geval is.
Daarnaast zijn er meiden en vrouwen die gedwongen worden om een hoofddoek te dragen en hier geen vrije keuze in hebben. Dit wijzen wij op elke manier af. Het dragen van een hoofddoek moet altijd een persoonlijke en autonome keuze zijn, zonder enige vorm van dwang. WOMEN Inc. richt zich op dit moment niet specifiek op het thema zelfbeschikking, wat inhoudt dat mensen zelf mogen beslissen wat ze met hun lichaam doen (hier valt bijvoorbeeld het dragen van een hoofddoek en het recht op abortus onder). Omdat dit wel een onderwerp is dat invloed heeft op de kansen van vrouwen vinden wij het belangrijk om hier een standpunt over in te nemen. De thema’s waar WOMEN Inc. zich voor inzet zijn Werk, Geld, Gezondheid en Media. Hieronder zetten wij daarom uiteen hoe het dragen van een hoofddoek invloed kan hebben op de kansen van vrouwen op deze thema’s.
Hoe zijn de kansen voor vrouwen die een hoofddoek dragen in Nederland?
WOMEN Inc. zet zich in voor gelijke kansen voor iedereen, ongeacht gender of sekse. Er zijn nog geen gelijke kansen op de arbeidsmarkt, in de media en in de gezondheidszorg tussen vrouwen en mannen en deze ongelijkheid is nog groter als een vrouw een hoofddoek draagt.
Er zijn nog geen gelijke kansen voor iedereen op de arbeidsmarkt: zo verdienen vrouwen nog steeds minder dan mannen en hebben vrouwen minder vaak een leidinggevende functie dan mannen. Voor veel moslim vrouwen is discriminatie op de arbeidsmarkt “een alledaagse ervaring” die voorkomt in elke fase van het arbeidsproces. Onderzoek van de Radboud Universiteit (2023) toont aan dat discriminatie verergert wanneer iemand een hoofddoek draagt. Vrouwen die een hoofddoek dragen, ontvangen bijvoorbeeld in vergelijking met vrouwen die dit niet doen, 2 tot 7 keer minder positieve reacties tijdens sollicitaties. Uit het onderzoek blijkt ook dat tijdens werving- en selectie verwachtingen worden geprojecteerd vanuit vooroordelen over iemands gender en/of afkomst.
Ook de media spelen vooroordelen een belangrijke rol in het creëren van kansengelijkheid voor iedere vrouw. Bewustwording rondom beeldvorming en taalgebruik is hierbij essentieel, omdat stereotyperende berichtgeving ongelijkheid in stand houdt en vooroordelen voedt. Door het constant herhalen van hetzelfde verhaal wordt één verhaal, het enige verhaal. Dat verhaal wordt vervolgens als enige waarheid gezien, waardoor stereotypes over groepen mensen ontstaan. Dit gebeurt vooral bij (en heeft de meeste impact op) gemarginaliseerde groepen, zoals vrouwen en/of mensen van kleur, mensen met een beperking en specifiek ook bij vrouwen die een hoofddoek dragen. Deze stereotiepe verwachtingen kunnen bijdragen aan kansenongelijkheid. Zo zien we moslim vrouwen bijvoorbeeld weinig terug in de media en worden zij volgens het onderzoek van fotograaf Çiğdem Yüksel bijna altijd buitenshuis (94%) en passief gefotografeerd: “Ze zijn zelden zichtbaar als burgers die actief bijdragen aan de samenleving.”
Ook in de gezondheidszorg zijn er nog geen gelijke kansen tussen vrouwen en mannen. Vrouwen leven weliswaar langer dan mannen, maar minder jaren in goede gezondheid. Dit komt doordat de gezondheidszorg van oudsher gebaseerd is op het mannenlichaam en er nog een tekort aan kennis is over het vrouwenlichaam. Gender, etniciteit, seksuele geaardheid en opleidingsniveau hebben invloed op de kans op een goede gezondheid. Maar welke invloed precies en hoe dat komt, weten we nog onvoldoende. Pharos schrijft dat discriminatie ziek maakt. ‘’Herhaalde ervaringen van discriminatie op verschillende levensgebieden, zoals onderwijs, arbeidsmarkt of gezondheidszorg, hebben negatieve gevolgen voor de gezondheid. Bovendien kan de stapeling van discriminatie op meerdere gronden, zoals etniciteit, seksuele geaardheid of religie, de negatieve gezondheidseffecten versterken.’’ Wij zetten ons daarom in voor gezondsheidszorg op maat en pleiten voor inclusief onderzoek in de gezondheidszorg, waarin verschillende identiteitskenmerken worden meegenomen.
WOMEN Inc. staat voor een inclusieve samenleving en wij blijven ons inzetten voor gelijke kansen voor iedereen, ongeacht gender of sekse. We blijven het herhalen, net zolang tot het niet meer nodig is.
