WOMEN Inc. Blog: Emancipatie is een wijnglas?

“Wat is een sluier?” De cursisten van mijn taalles worstelen zich door een artikel uit de Telegraaf over Elou Akhiat, een zakenvrouw van Marokkaanse afkomst die onlangs een wijnbar begon in Rotterdam. Toch is het niet alleen de taal waar ze mee worstelen. Ze proberen ook te begrijpen waarom Akhiat nu bedreigd wordt en door wie.

“Dus ze had een hoofddoek, maar nu niet meer. Ja dat gebeurt,” zegt een van mijn cursisten schouderophalend. “In mijn familie draagt ook de helft een hoofddoek en de andere helft niet. Zo gaat dat. Iedereen kiest zelf.” Mijn cursisten zijn gewone Marokkaanse vrouwen uit Amsterdam, met hoofddoek. “En die vrouw heeft nu een bar. Ja, dat kan. Ik zou het niet doen, maar iedereen doet wat hij wil.”

“Maar wie bedreigt haar dan, haar familie?”, vraagt een andere cursist. Zo lijkt het wel een beetje als je het artikel leest. Daar wordt gerept van een zeer streng gelovig gezin en uithuwelijken. Maar nee, ze wordt bedreigd door mensen die haar niet kennen. Ik laat de vrouwen vervolgens de kop zien van een artikel in de Metro, die luidt: Moslims willen vrouw dood na start wijnbar. “Alle moslims? Wat een onzin, een paar stomme jongens”, is de reactie die ik daarop krijg, “laat dat meisje doen wat ze wil.”

Emancipatie?
De bedreigingen van Elou werden deze week al snel door vele media en door de politiek opgepikt. En toen vlogen de stereotypen je om de oren. Elou wordt beschreven als een vrouw die door haar familie in een hoofddoek en in een huwelijk werd gedwongen en die scheidde, haar hoofddoek afgooide en als klap op de vuurpijl een wijnbar begon. Ze figureert op de foto met een wijnglas in haar hand. Als dat geen emancipatie is…. Tsja, emancipatie is een wijnglas. Pijnlijk eenvormig toch, dat beeld van hoe een allochtone vrouw zich zou moeten emanciperen.

In The NLtimes vertelt Elou een heel ander verhaal. Ze vertelt hoeveel last haar familie heeft van al die verhalen over haar en haar familie in de media. Van het stereotype slachtofferverhaal blijft weinig over. “Mijn vader is de coolste vader die je je zou wensen. En uitgehuwelijkt? Ik heb mijn eigen man gekozen.”

Ook op de diverse discussiesites voor Marokkaanse jongeren is meer aandacht voor de ophef dan voor de dame in kwestie. “70% van de kroegen in Amsterdam en Rotterdam zijn in het bezit van Marokkanen en Turken. Het enige verschil hier is dat een dame een wijnbar opent.” Constateert ene Aziz op Maghreb.nl. En daar zou hij wel eens helemaal gelijk in kunnen hebben.

Ongeëmancipeerde beeldvorming
Wat de affaire vooral laat zien is dat allochtone vrouwen veel verder geëmancipeerd zijn dan de beeldvorming over hen. Mijn cursisten zien weinig opzienbarends in een Marokkaanse met een wijnbar. Maar voor de gemiddelde Nederlander is zoiets kennelijk zo wereldschokkend dat het in de krant moet. In de media zijn allochtone vrouwen nog steeds óf slachtoffer (want ze hebben een hoofddoek) óf ze hebben zich met veel moeite onder bedreigingen vrijgevochten en dan drinken ze alcohol en dragen ze korte rokken. Veel meer nuances zitten er niet tussen. Die hoogopgeleide meiden die zich geheel tegen de wens van hun ouders ineens in niqaab hullen, de vrouwen die op een dag besluiten om hun hoofddoek weer af te doen, maar geen wijnbar beginnen. De islamitische vrouwen die scheiden en helemaal niet verstoten worden door hun familie. Ze passen gewoon niet in het plaatje.

Elou gaf via Radio Rijnmond aan graag een punt te willen zetten achter de aandacht voor haar persoon. Gelijk heeft ze, maar jammer is het wel. Vrouwen zoals zij kunnen, als ze niet steeds zo stereotyp worden neergezet, veel bijdragen aan de nuancering van het beeld van allochtone vrouwen in de Nederlandse media. En dat dit na al die jaren nog zo hard nodig is, is misschien wel de pijnlijkste conclusie van deze hele affaire.

Elizabeth Venicz
Buddycoördinator De tafel van één (een project van WOMEN Inc.)