(On)Gehoord: What a Genderful World

“Laat je horen!” is sinds onze oprichting één van de motto’s van WOMEN Inc. Omdat we geloven in de kracht van unieke stemmen en verhalen. Gelukkig worden die verhalen dikwijls omgezet in mooie films, boeken, series, liedjes, kunstexposities en andere vormen. Maar worden ze dan ook gehoord?

In de rubriek (On)Gehoord zet de redactie van WOMEN Inc. elke maand een boek, film of ander object in de schijnwerpers, waarvan wij vinden dat je die niet mag missen. Deze keer bezochten Marjon en Judith de tentoonstelling ‘What a Genderful World’ in het Tropenmuseum.

Geschreven door: Judith Hellemons & Marjon Melissen

De voorpret van het bezoeken van een tentoonstelling begint natuurlijk online. Na de website gecheckt te hebben en de korte webserie gekeken te hebben, werden we lekker gemaakt met een borstenbad en met de verwachting dat het zien van allerlei soorten invalshoeken over gender het uitgangspunt zou zijn. Wij vinden het super mooi dat verschillen en overeenkomsten tussen vrouwen en mannen en alles wat er tussen in zit aan bod komen door de volgende wijze lessen die de tentoonstelling ons laat zien: hoe een vrouw of een man zich moet gedragen in de samenleving verandert constant Daarnaast blijkt het hokje ‘vrouw’ of ‘man’ niet te bestaan. Dat wisten wij natuurlijk al, maar alsnog is deze tentoonstelling een aanrader en wel hierom.

Instawaardige displays en kunstwerken

Het eerste wat opvalt als je binnenloopt is dat het knalt. Zorg dat je je telefoon bij de hand hebt, want het is een Insta-waardige expositie. De tentoonstelling is een groot speelparadijs met kleuren, met dingen die je zelf kunt doen en met gave kunstzinnige objecten waar je soms zelf in mag liggen of op mag zitten. Zo staan er twee stoelen die ervoor zorgen dat je als vrouw eens ‘gaat zitten als een man’ en kun je pumps aanschouwen waarvan de hak bestaat uit een piemel. Dit zijn leuke en makkelijk toegankelijke voorbeelden waardoor het publiek kennismaakt met verschillende soorten uitingen van gender en hoe dit ook grappig ingestoken kan worden.

Wat is vrouwelijk en mannelijk eigenlijk?

Lodewijk de 14e droeg hakken, mannen droegen voor 1950 roze shirts zonder schaamte en in India bestonden er posters die lieten zien hoe je je als ‘ideale jongen’ moest gedragen (waarop duidelijk afgebeeld staat hoe moeder de maaltijd opdient). De verwachtingen die samenhangen met het gender dat je hebt, beginnen al van kleins af aan. Er is een hele zaal gewijd aan opvoeding, speelgoed en welke rol onze eigen onbewuste vooroordelen hebben in hoe we kinderen benaderen en bejegenen. Zo is er een filmpje waarbij oppassers (vrouwen en mannen)  een baby speeltjes toereiken. Baby’s in ‘meisjeskleding’ krijgen roze knuffeltjes om mee te spelen, terwijl de kleintjes in ‘jongenskleding’ een stoere robot krijgen. Hierna blijkt dat de baby’s de typische kleding van het andere geslacht aanhebben; de jongetjes droegen ‘meisjeskleding’ en vice versa. Wanneer de oppassers ermee worden geconfronteerd dat de baby’s niet het gender hebben dat ze dachten, worden ze zich bewust van hun eigen bias.

Andere culturen

Zoals je van het Tropenmuseum mag verwachten komt er meer aan bod dan alleen Nederland of West-Europa. Denk hierbij aan Japan, Indonesië, Bolivia en nog veel meer. Met foto’s, gebruiksvoorwerpen, kleding en kunst wordt een beeld geschept van de diverse interpretaties van gender. Zo wordt in Mexico een derde gender erkend: Muxe. Dit zijn mannen zie die ‘vrouwelijk’ gedragen en kleden. Het is lastig om niet meteen in Westerse hokjes te denken als ‘trans’ of ‘drag’, want deze passen beiden niet. Het is een cultureel fenomeen en daarnaast ook een kwestie van genderexpressie. Verschillende landen worden kort aangestipt, maar de tentoonstelling gaat daar niet diep op in. Dat kan ook niet echt wanneer het over zo’n specifiek onderwerp gaat. De persoonlijke verhalen van allerlei mensen over de hele wereld maken dit voor een deel goed.

Rare feiten

Er was echter ook een onderdeel van de tentoonstelling waar we niet zo over te spreken zijn. Het gaat om een wand waarop een heleboel feiten staan over gender. We zijn van mening dat er hele rare connecties worden gelegd tussen feiten die niks met elkaar te maken hebben. Dit vinden we afbreuk doen aan een tentoonstelling die er juist zo goed in is geslaagd om de vele nuances van gender zichtbaar te maken. Om een voorbeeld te geven: “Mexico: Frida Khalo, een van de bekendste 20e-eeuwse feministen, komt uit Mexico TOCH is toegang tot anticonceptie voor Mexicaanse vrouwen op het platteland beperkt.” Wat heeft Frida Khalo met hedendaagse toegang tot anticonceptie te maken? Wat heeft haar feminist-zijn te maken met het feit dat vrouwen op het platteland nu slecht toegang hebben tot anticonceptie? Wat wil de tentoonstelling hiermee zeggen en waarom is de keuze gemaakt om feiten op deze manier aan elkaar te koppelen? Bekijk de feiten en oordeel zelf.

Genderful

‘What a Genderful World’ is een toegankelijke tentoonstelling die mooie voorwerpen combineert met persoonlijke verhalen. Het is geschikt voor jong en oud en zelfs voor diegenen die precies weten waar gender over gaat is het de moeite waard om een bezoek te brengen aan het Tropenmuseum. Overigens wordt er in het verlengde van de tentoonstelling ook een podcast gemaakt, mocht je liever luisteren dan kijken.

De tentoonstelling ‘What a Genderful World’ is te zien in het Tropenmuseum tot met 23 augustus 2020.