Nederland schiet zichzelf in de voet bij emancipatie vrouwen

Dat er in Nederland nog steeds ongelijke omstandigheden voor vrouwen en mannen gelden, wisten we bij WOMEN Inc. natuurlijk al. Maar de precieze cijfers rondom deze ongelijkheden zijn altijd in beweging, net als de positie die Nederland heeft in vergelijking met andere Europese landen. Vandaag is er een nieuw onderzoek verschenen dat laat zien dat we in Nederland nog een hoop te winnen hebben wat betreft de werk-zorgverdeling tussen mannen en vrouwen. Wat kan verandering onze maatschappij allemaal opleveren?

Geschreven door: Naomí Combrink & Suzan Steeman

Nederlandse achterstand

Uit het onderzoek, dat is uitgevoerd door adviesorganisatie McKinsey, blijkt dat Nederland nogal achterloopt wat betreft de positie van vrouwen en dat dit de afgelopen 10 jaar nauwelijks is verbeterd. Nederland scoort op deze 4 gebieden het slechtst:

• In Nederland is het heel normaal voor vrouwen om het grootste deel van de onbetaalde zorg voor kinderen, naasten en het huishouden op zich te nemen. Vrouwen besteden hier 1.5 keer zoveel tijd aan als mannen. Het is daarom niet vreemd dat 51% van de vrouwen in Nederland minder dan 28 uur per week werkt, tegenover 17% van de mannen.
• Hierdoor zijn vrouwen ook veel vaker dan mannen financieel afhankelijk van anderen. In vergelijking met andere West-Europese landen is het gemiddelde maandelijks inkomen van vrouwen in Nederland laag.
• In buurlanden hebben vrouwen een grotere vinger in de pap doordat ze vaker een managementpositie innemen. In Nederland zijn er gemiddeld 34 vrouwen op elke 100 mannen actief in managementposities. In West-Europa zijn dat er gemiddeld 48 op elke 100 mannen.
• In andere West-Europese landen is het aantal vrouwen dat een bèta-studie volgden hoger. Slechts 30 vrouwen op elke 100 mannen hebben in Nederland voor een bèta-studie gekozen. In West-Europa zijn dit 44 vrouwen op elke 100 mannen.

Voor deze achterstand noemt het onderzoek verschillende oorzaken. Een belangrijke factor is bijvoorbeeld dat er in sectoren waar vooral vrouwen werkzaam zijn, zoals zorg en onderwijs, veel slechter wordt betaald dan andere sectoren. Daarnaast heersen in Nederland nog altijd sterke opvattingen over de verdeling van betaald werk en onbetaalde zorg. Zo blijkt 82% van de Nederlanders 3 dagen of minder per week het ideale aantal werkdagen voor moeders met jonge kinderen te vinden (slechts 35% vindt dat voor vaders). Ten slotte geven we in Nederland bijna het minst van West-Europa uit aan kinderopvang, wat het combineren van werk en zorg voor veel vrouwen moeilijker maakt. Ook lopen we met slechts 2 dagen betaald partnerverlof ver achter op andere landen, waardoor we de ontwikkeling van een gelijkere werk-zorgverdeling tussen mannen en vrouwen weinig stimuleren. Deze oorzaken hebben elk ook weer invloed op elkaar en houden een typisch Nederlands systeem in stand dat veel invloed heeft op de positie van vrouwen.

De winst van gendergelijkheid

Hoewel er vaak gesteld wordt dat vrouwen ‘gewoon’ beter moeten onderhandelen of meer moeten gaan werken, laat dit onderzoek ook zien dat er veel meer moet gebeuren om het probleem op te lossen. De overheid en werkgevers hebben hier een belangrijke rol in te spelen. En hoewel een gelijkwaardige samenleving een doel op zich voor iedereen zou moeten zijn, heeft een betere positie van vrouwen op de arbeidsmarkt ook materiële voordelen. De overheid en werkgevers hebben er voordeel bij om de ongelijkheid verleden tijd te maken, want:

• Wanneer vrouwen minder hoeven te zorgen en verspreid over verschillende sectoren meer betaald zouden werken zou het BBP tot 100 miljard kunnen stijgen.
• Momenteel zijn er grote arbeidstekorten in de zorg en het onderwijs. Als werkgevers en de overheid zouden zorgen dat er een bedrijfscultuur is waarin werk en zorg makkelijker te combineren zouden zijn, zouden deze tekorten kunnen worden opgelost als vrouwen 1 uur per week meer werken.
• Als technische sectoren hun imago- en seksismeproblemen zouden oplossen, zou een toename van 2% vrouwen in die vakgebieden de huidige arbeidstekorten kunnen oplossen.
• 220.000 vrouwen zouden economisch zelfstandig worden als ze gemiddeld 5 uur per week meer zouden werken.

Om deze redenen ligt het voor de hand dat het verbeteren van de omstandigheden ten opzichte van vrouwen en de arbeidsmarkt in Nederland een hogere prioriteit zou moeten krijgen. We hoeven maar naar onze buurlanden te kijken om te zien hoeveel het kan opleveren. Voor vrouwen zelf, maar dus ook voor de overheid en de werkgevers. Te lang hebben we onterecht individuele vrouwen verantwoordelijk gehouden voor het verbeteren van hun positie, terwijl meer dan eens is gebleken dat de materiële omstandigheden die gecreëerd worden door de overheid en de werkgevers emancipatie vaak in de weg staat. Daarmee schieten we onszelf als maatschappij in de voet.

Het gevaar van #BeperktZicht

Naast de concrete omstandigheden zoals kinderopvang en arbeidsvoorwaarden, hebben de traditionele rolpatronen die we zelf in stand houden en doorgaans in de media terugzien ook invloed op de keuzes van vrouwen. Het idee dat vrouwen meer horen te zorgen en mannen (betaald) werken is nog steeds overal aanwezig in onze maatschappij. Dit maakt een écht vrije keuze op het gebied van werk en zorg moeilijk. Daarom is WOMEN Inc. #BeperktZicht gestart, een campagne om deze stereotypes te doorbreken.