De techsector moet inclusiever!

Vrouwen kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan het personeelstekort in de technische sectoren. Dat is hard nodig, want in bèta, techniek en IT is momenteel slechts 16% van de werknemers vrouw. In vergelijking met andere Europese landen is in Nederland de scheiding tussen vrouwen en mannen in STEM-beroepen (Science, Technology, Engineering en Mathematics) het grootst. In deze sectoren is slechts 9% van de werknemers vrouw. Er is dus nog een grote inhaalslag te maken!

“Er zijn veel mogelijkheden om de energietransitie op een slimme en inclusieve manier vorm te geven. Meer vrouwen in de energiesector is daar één van. Ik kijk ernaar uit om deze kansen mogelijk te maken door samen te werken aan een sector voor en door iedereen.” – Mariëlle Vogt, CFO van Enexis.

Onderscheid

Onderzoek van VHTO uit 2022 toont aan dat op elk keuzemoment (profiel-, studie- en beroepskeuze) vrouwen minder kiezen voor een richting in bèta, techniek en IT dan mannen. Genderstereotypering speelt daarbij een belangrijke rol. Nog te vaak wordt er onderscheid gemaakt tussen zogenaamd typische ‘vrouwenberoepen’ en ‘mannenberoepen’. Vaardigheden die geassocieerd worden met technische beroepen, zoals taakgerichtheid en rationaliteit, worden toegeschreven aan mannen, blijkt uit een rapport van Atria uit 2022. Bij vrouwen wordt al snel gedacht aan zorgzaamheid en vriendelijkheid, deze eigenschappen worden eerder geassocieerd met de zorg-, kinderopvang- en onderwijssector.

“Inclusiviteit begint altijd bij jezelf. Het zit in kleine dagelijkse dingen. Niet alleen in je werk, maar ook thuis aan de keukentafel. Als we onszelf dwingen om patronen te bespreken, kunnen we ze doorbreken. – Maarten Abbenhuis, COO van TenneT. 

De werkvloer

Jonge meiden en vrouwen krijgen van hun omgeving onbewust mee dat de techsector niet voor hen bedoeld is. De representatie van vrouwen in dit soort beroepen is laag. In schoolboeken zie je voornamelijk vanaf jonge leeftijd mannen afgebeeld die dit soort werkzaamheden doen. Vrouwen worden niet gestimuleerd om te gaan werken in de techsector, zij worden zelfs eerder ontmoedigd. ‘You can’t be, what you can’t see’, representatie is daarom ontzettend belangrijk. In een tijd waarin technologie de motor van vooruitgang is en een grote rol speelt in het dagelijks leven, zoals de energietransitie, moeten vrouwen ook in deze sector ruim vertegenwoordigd zijn en gelijke kansen krijgen. 

Samenwerkingen
Dit jaar slaat WOMEN Inc. samen met netbeheerders Alliander, Enexis, GasUnie, Stedin en TenneT de handen ineen. Want samen komen we verder. Deze samenwerking draagt bij aan de ambities van WOMEN Inc. om versnelling te creëren op het gebied van gelijke kansen binnen de technische sectoren in Nederland. Hierbij wordt in het bijzonder gekeken naar de energiesector, waar op dit moment grote uitdagingen liggen en de representatie van vrouwen laag is. Op deze manier doen we het mét de werkgever in plaats van alleen voor of over de werkgever.

“We tekenen deze verklaring omdat het beperkte beeld dat we hebben bij techniek ons in de weg zit. We werken samen aan een energiesysteem dat iedereen toegang moet geven tot betrouwbare, duurzame en betaalbare energie, en wij zijn ervan overtuigd dat je een net vóór iedereen het beste maakt mét iedereen. En dus niet alleen met de mensen die lijken op ’t poppetje dat in je hoofd verschijnt als ik zeg; teken een techneut.” – Marlies Visser, COO van Alliander.

Vooroordelen

Wanneer vrouwen wél kiezen voor een STEM-beroep, stromen zij vaak te snel weer uit. Veel sneller dan in andere beroepen. De bedrijfsculturen in deze sectoren zijn over het algemeen niet vrouwvriendelijk genoeg, vrouwen moeten bijvoorbeeld nog dagelijks opboksen tegen vooroordelen. Zo ervaren zij dat ze zich meer moeten bewijzen dan hun mannelijke collega’s. Ook zijn er weinig rolmodellen voor vrouwen die aantonen dat vrouwen hartstikke goed werk leveren in de technische sectoren.

Werk/zorgverdeling 

Daarnaast leidt de combinatie van werk en zorg tot uitstroom. Veel vrouwen die zorgtaken hebben vinden dat hun carrière in technische beroepen niet goed valt te combineren met het hebben van een gezin, blijkt uit het rapport van VHTO. Vrouwen dragen nog altijd vaker de onbetaalde zorgtaken op zich en hechten daardoor ook waarde aan flexibele werkuren, zoals deeltijdwerk of thuiswerken. Maar deeltijdwerken of thuiswerken blijkt in technische sectoren nog vaak niet mogelijk. Ook de werkuniformen zijn vaak nog niet gemaakt en aangepast op een vrouwenlichaam.

“Toen we vier jaar geleden binnen het opleidingstraject tot assistent monteur een klas startten met zes vrouwen, hoopte ik dat dat het kantelpunt zou zijn om meer dames in uitvoerende functies bij Stedin te krijgen. Helaas blijkt de praktijk weerbarstiger en is nog slechts 2,4 procent van de monteurs vrouw (inclusief de monteurs in opleiding). Dat aantal groeit, maar het groeit te langzaam. Het beeld van technische functies als werk voor mannen is hardnekkig. Door met de netbeheerders gezamenlijk op te trekken in deze campagne, willen we vanuit Stedin dit beeld ter discussie stellen (en onderuithalen). De energietransitie is niet mogelijk zonder vrouwen in de techniek.” – Marloes van Diffelen, Hoofd Grondzaken van Stedin.

Bewustwording
Dat vrouwen ondervertegenwoordigd zijn in de techniek en IT ligt dus niet per se aan het werk zelf, maar (in de breedste zin) aan de werkomgeving en onbewuste vooroordelen. Het is van belang dat vrouwen toegang krijgen tot technische beroepen, dat zij in een veilige werkomgeving terecht komen die hen faciliteert om hun werk goed te doen en dat het taboe rondom vrouwen en techniek verdwijnt. Ook moeten werkgevers zich bewust zijn van hun rol en het behoud van hun (toekomstige) werknemers. WOMEN Inc. wil dat meer vrouwen carrière kunnen maken in technische sectoren en STEM-beroepen; daarom gaan wij samen met Alliander, Enexis, GasUnie, Stedin en TenneT aan de slag om de technieksector inclusiever te maken, want zoals gezegd: de energietransitie is niet mogelijk zonder vrouwen in de techniek.

“De energietransitie gaat ons allemaal aan. Samen pakken we dit aan en het is meer dan ooit tijd om deze boodschap samen te verspreiden: techniek is écht voor en door iedereen.” – Janneke Hermes, CVO van Gasunie.

Sociale partners

De activiteiten van WOMEN Inc. dragen bij aan bestaande (grootschalige) projecten rondom gender en techniek. Zo werkt sociale partner VHTO al jaren aan o.a. het doorbreken van stereotypering in het onderwijs, en heeft 75inQ een enorm netwerk aan vrouwen in technische functies waarvoor zij bijvoorbeeld inhoudelijke events organiseren. WOMEN Inc. hecht veel waarde aan samenwerking met andere experts en betrekt bij dergelijke projecten altijd relevante partners.