Pensioenkloof tussen vrouwen en mannen

Uit onderzoek blijkt dat vrouwen in Nederland minder pensioen opbouwen dan mannen, dit verschil noemen we de pensioenkloof. Het gaat hierbij om pensioen dat wordt opgebouwd bij het uitvoeren van betaald werk. Omdat vrouwen minder tijd besteden aan betaald werk (en meer aan onbetaald werk) dan mannen, bouwen zij minder pensioen op. Daarnaast zijn er sectorspecifieke verschillen in pensioenopbouw: in typische vrouwensectoren zijn pensioenregelingen minder genereus dan in typische mannensectoren.

De oorzaken van de pensioenkloof zijn bekend en daarom is het belangrijk dat verschillende mensen in actie komen: de overheid, werkgevers, pensioenfondsen en vrouwen en mannen zelf. Hieronder lees je wat zij kunnen doen.

Overheid: er zijn geen simpele wettelijke oplossingen voorhanden om de pensioenkloof te dichten. Maar de overheid kan wel op veel manieren bijdragen aan het stimuleren van een gelijke verdeling van (betaald) werk en (onbetaalde) zorg. Op die manier is het voor meer vrouwen mogelijk om meer te werken en dus meer pensioen op te bouwen. Dit kan bijvoorbeeld door de verlofregelingen te verruimen en voor 100% te betalen. Daarnaast is gratis kinderopvang een belangrijke manier om ouders te ontzorgen. Meer financiële regelingen voor mantelzorgers zijn ook belangrijk.

Pensioenfondsen: de pensioenopbouw in sectoren met veel vrouwen is relatief sober in vergelijking met sectoren waar meer mannen werken. Dit vraagt om aandacht van de pensioenfondsen die actief zijn in die sectoren. Daarnaast kunnen fondsen hun communicatie gericht op vrouwen verbeteren.

Werkgevers: vrouwen werken vaker dan mannen in sectoren waar deeltijdwerk de norm is, zoals in de zorg of het onderwijs. Hierbij betreft het vaak ook nog relatief kleine deeltijdbanen. Aanvankelijk was dit een goede manier om vrouwen actief op de arbeidsmarkt te krijgen, maar er is in de afgelopen decennia weinig veranderd – ook niet nu vrouwen steeds beter opgeleid zijn. Weinig werkgevers en werknemers hebben deze situatie ter discussie gesteld. Gezien de groeiende arbeidstekorten in beide sectoren, is het van belang dit wel te doen.

Vrouwen en mannen: om de pensioenkloof te dichten is het belangrijk dat individuen zelf weten hoe zij ervoor staan. Veel mensen nemen de opbouw van hun pensioen nu niet mee in de overweging om meer of minder te werken. Uit onderzoek blijkt dat er vaak niet wordt stilgestaan bij de gevolgen voor het pensioen bij belangrijke levensgebeurtenissen zoals het krijgen van kinderen, een huis kopen of scheiden. Zie verder op deze pagina onder ‘aan de slag’ wat jij kunt doen.

Voor WOMEN Inc. is het belangrijk dat vrouwen gelijke mogelijkheden hebben om financieel onafhankelijk te zijn. Want financiële onafhankelijkheid draagt eraan bij dat je vrijer bent in het maken van je eigen keuzes. Met deze campagne maken we vrouwen en omgeving bewust van de pensioenkloof en financiële gevolgen van levenskeuzes op de lange termijn.

Een van de redenen waarom vrouwen minder pensioen opbouwen dan mannen is dat zij minder tijd besteden aan betaald werk (en meer aan onbetaald werk) dan mannen. Dat de pensioenkloof echter deels te verklaren is, betekent niet dat er niks aan gedaan moet worden. Een verklaring is namelijk niet altijd een rechtvaardiging. Er is op dit moment geen gelijke toegang tot het combineren van werk en onbetaalde zorg in Nederland. Vrouwen verrichten 1,5 keer zoveel onbetaald werk als mannen. Voor vaders zijn er daarnaast vaak weinig mogelijkheden om minder te werken. Dit systeem houdt traditionele rolpatronen in stand, wat financiële onafhankelijkheid van vrouwen in de weg staat. De overheid kan op veel manieren bijdragen aan het stimuleren van gelijke verdeling van (betaald) werk en (onbetaalde) zorg, zodat vrouwen meer kunnen gaan werken en de pensioenkloof gedicht kan worden.